Bewaarders ontdekten deze week zelf opgenomen filmpjes van gevangenen op Instagram. Een gedetineerde filmde zichzelf toen hij vanuit zijn cel via de intercom gekscherend om een taxi vroeg. Ook de boze reactie van de bewaarder werd stiekem gefilmd en vervolgens op de sociale media van de gevangene gezet.

Toen het personeel van de inrichting in Alphen (negenhonderd gedetineerden) erachter kwam dat bewaarders herkenbaar waren gefilmd door gedetineerden, besloot de directie tot een grote zoekactie gisternacht. Daarbij werden drugs mobiele telefoons en stokken gevonden. Die waren onder meer achter roosters in de cellen verstopt. De betrokken gedetineerde is in een isolatiecel gezet.

,,Hier is duidelijk een grens overschreden", aldus een personeelslid, dat De Telegraaf anoniem tipte. ,,Als bewaarders stiekem worden gefilmd en de video's op sociale media worden gezet, dan is dit de zoveelste aantasting van onze veiligheid."

Bij de zoekactie zijn smartphones gevonden, die – stelt de bewaarder – zo groot waren dat ze niet in de lichaamsholtes kunnen zijn binnengesmokkeld. ,,We vinden ook vaak piepkleine telefoontjes van Chinese makelij. Die kunnen nog in het lichaam worden verstopt. De nu aangetroffen telefoons zijn zo groot, dat we vermoeden dat ze door corrupt personeel zijn binnengebracht."

Gevangenbewaarders klagen al langer steen en been over de erbarmelijke werkomstandigheden in de bajes. Vanwege dreigende nieuwe bezuinigingen en sluitingen van inrichtingen kiezen steeds meer penitentiair inrichtingswerkers (zogenoemde piw'ers) voor een baan buiten het gevangeniswezen. Ondanks leegstand kampen inrichtingen daarom met grote personeelstekorten.

Dat leidt tot onveilige toestanden binnen de muren. Vorig jaar waren er ruim tweeduizend meldingen van geweld door gedetineerden tegen personeel van gevangenissen. Een sterke toename van 17 procent ten opzichte van het jaar ervoor.

Gevangenissen maken inmiddels ruim gebruik van particuliere beveiligingsbedrijven voor de externe inhuur van bewaarders. De hoogste baas van het gevangeniswezen, directeur Peter Hennephof, zei afgelopen week daarover: ,,Eerst waren dat er zestig, maar inmiddels driehonderd. Dat vind ik te veel. Een paar mensen van buiten is niet erg, maar er komt een omslagpunt dat personeel zegt: 'Ik zie te weinig vertrouwde collega's, te veel vreemde krachten'. Dat is niet goed, zeker niet bij calamiteiten."

Er zijn steeds minder gevangenen in Nederland. Van ruim 50.000 naar 35.000 op jaarbasis. Hierdoor staan veel cellen, en zelfs hele afdelingen, leeg. Beschikbaar personeel kampt met een toenemende werkdruk en gedetineerden moeten langere tijd in hun cel verblijven. Hun frustratie reageren ze af op het personeel, zeggen gevangenbewaarders.

In Zoetermeer was er zo'n enorm personeelstekort, dat directeur Peter Hennephof de veiligheid niet langer kon garanderen en de gevangenis tijdelijk heeft gesloten, tot in elk geval januari.

Dit gaat in tegen het besluit van de Tweede Kamer, die in een motie heeft besloten dat er geen gevangenissen meer mogen worden gesloten, nadat er eerder al negentien gevangenissen waren gesloten. Het personeel in penitentiaire inrichtingen daalt al jaren.

Reactie

Het ministerie van Veiligheid en Justitie bevestigt het verhaal van het filmpje en de vangsten. ,,Het filmpje wordt zo snel mogelijk verwijderd van Instagram en de gedetineerde heeft 14 dagen strafcel gekregen. We betreuren dit alles zeer", aldus een woordvoerder.