Het is het allerbelangrijkste in de woonwagencultuur: familie. De kinderen van het Trekvaartplein in Leiden willen het allerliefst – als ze de deur uit gaan en toe zijn aan het stichten van een eigen gezin – een plekje krijgen op het kamp. Maar zo gaat dat niet. ’Woonwagenwoningen’ van Portaal die de afgelopen maanden op woningnet kwamen te staan, gingen aan hun neus voorbij. Een burgerhuis is zo ongeveer de enige mogelijkheid om op eigen benen te komen staan. Maar dat is de doodsteek voor de woonwagencultuur.

De renovatie van het Trekvaartplein is bijna afgerond. Jaren heeft het geduurd. Nu ziet de Leidse woonwagenwijk, ingeklemd tussen de Haarlemmertrekvaart, de spoorbaan en de Oegstgeestse nieuwbouwwijk Poelgeest, er picobello uit. Mooi ruim opgezet, alles nieuw. ,,Als ik op het oude kamp naar de berging wilde, moest ik zijwaarts tussendoor lopen, zo krap stond alles op elkaar’’, zegt Kobus Descendre van het Trekvaartpleinbestuur. ,,Je kan het je nu bijna niet voorstellen. Het is hartstikke mooi geworden. Maar minder gezellig.’’

Handtekeningen

Het Trekvaartplein maakt zich grote zorgen. Zo ongeveer iedereen ondertekende een petitie waarin gemeente en woningcorporatie wordt opgeroepen om zich te houden aan de oude afspraken: als er in Roomburg of op het Trekvaartplein een plekje vrijkomt, dan moeten Leidse woonwagenkinderen voorrang krijgen. De Trekvaartpleinbewoners zagen de afgelopen tijd plekken naar mensen van buiten Leiden, zelfs van buiten de regio gaan. Geen stelletjes aan het begin van hun wooncarrière maar driepersoons huishoudens of groter. Dit speelt op het Trekvaartplein maar ook op het kamp in Roomburg.

Kobus Descendre kent behoorlijk wat jongens en meiden die heel graag op zichzelf willen gaan wonen. Ze zitten nu nog bij pa en ma. Sommigen waren het jarenlange wachten zat. De afgelopen periode kozen er zo’n vijf ervoor om het kamp te verlaten. ,,Er zijn kinderen naar andere kampen gegaan, naar schoonouders. En er zijn kinderen naar burgerhuizen gegaan’’, zegt hij. Als je in een huis gaat wonen, verspeel je uiteindelijk je rechten om terug te keren op een woonwagenkamp. ,,Vroeger zette je een caravan neer, dat werd gedoogd. Dat mag nu niet meer’’, zegt hij.

Een gaatje

Daar kan hij mee leven, maar hij vindt wel dat de instanties zich aan de oude afspraak moeten houden. ,,Dat onze kinderen voorrang hebben. Maar ze hebben een gaatje gevonden in de afspraken. Nu moet je ineens met zijn drieën zijn om in aanmerking te komen, eerder was dat niet zo.’’ Tien plekken die bij de renovatie van het Trekvaartplein verdwenen, zouden in Oegstgeest worden bijgebouwd. Maar - en dat steekt ook - die plekken werden in 2016 stilzwijgend gewisseld voor ’gewone’ sociale huurwoningen. ,,Weer tien plekken minder.’’

Mario (23) is samen met zijn vriendin al langere tijd op zoek. Elke keer als hij zich inschrijft, krijgt hij nul op rekest. ,,Ik ben niet de enige’’, zegt hij. Mario vreest dat hij uiteindelijk in een burgerhuis terecht komt. ,,Ik heb nog nooit van mijn leven in een huis gewoond. Maar ik moet wat. Ik kan toch niet tot mijn dertigste bij mijn moeder blijven wonen?’’ Hij vindt het een slecht perspectief en noemt de werkwijze van Portaal uitsterfbeleid. ,,Ik ben opgegroeid met heel mijn familie. Als ik wakker wordt dan loop ik naar mijn oma. We zijn heel vrij met elkaar, het is heel anders dan in de stad. Veel veiliger. Maar ik ben bang dat ik hier niet kan blijven.’’

Waterleidingen

Op het kampje aan de Trien Semlerstraat in de Stevenshof spelen soortgelijke problemen. Vier van de veertien wagens zijn er leeg komen te staan in ruim een jaar tijd. Begin deze maand - toen het zo koud was - knapten de waterleidingen in de onbewoonde wagens. ’De gemeente doet er niks aan, laat de boel gewoon verpauperen’, schreven de bewoners op facebook. ’En dat terwijl er genoeg animo voor is. Vooral onze eigen kinderen die gedwongen worden een huis in te gaan’.

De tien gezinnen schreven zo’n zes weken geleden al een brief naar de gemeente Leiden dat het zo niet langer kan. Ze hebben nog steeds geen antwoord. ,,Gaan ze vernieuwen? Gaan ze alles weghalen? Als je er naar vraagt, dan krijg je geen antwoord’’, zegt een van de bewoonsters. ,,Die wagens worden niet verhuurd, maar ook niet weggehaald. Het is pijnlijk om te zien. We voelen ons in de steek gelaten.’’

Piet van Assendorp van de Vereniging Behoud Woonwagencultuur in Nederland maakt zich er erg druk over.

,,Ze verzinnen van alles om onze cultuur om zeep te helpen’’, zegt hij. ,,En dat is niet alleen in Leiden zo. Ik vergelijk ons wel eens met de indianen in reservaten in Amerika. Misschien een gekke vergelijking, maar ook daar zijn ze er niet beter van op geworden .’’