„Ik heb er niet veel mee. Maar we hebben het recht om te stemmen, dus moet je gaan”, vindt een jonge vrouw met lunchpauze. „Ik ga me nog inlezen”. Haar collega is een stellige tegenstemmer: „Dit wil ik tegenhouden. Meestal vind ik een referendum onzin, maar Oekraïne is een corrupt land, dat hoef ik niet binnen te hebben”.

Een oudere heer is het met haar eens: „We moeten corruptie niet steunen. Ik vind het belangrijk om nee te zeggen”. Ook Fatima Bakkeli vindt het belangrijk om te stemmen, maar weet nog niet wat. „Het referendum maakt daadwerkelijk verschil. Ik vind het dus belangrijk om me eerst nog goed in te lezen.”

Strategisch

Student Mats Dijkdrent maakt een strategische keuze. Ik denk dat ik niet ga. Ik ben namelijk voor, en hoop daarom juist dat de opkomstgrens van 30 procent niet gehaald wordt”, stelt hij. „Ik zie niet in waarom wij hierover moeten stemmen. In geen van de andere Europese landen wordt de bevolking geraadpleegd over dit onderwerp. Waarom wij wel?”

„Of een handelsverdrag goed is voor ons, of voor de EU, daar ben ik nog niet over uit”, vindt een jonge moeder met haar zoontje. Haar keuze heeft ze dus nog niet bepaald. „Maar ik wil sowieso wel gaan. Ik vind het belangrijk dat we mee kunnen bepalen wat er besloten wordt.’’ Ook Johan, die kaas staat te verkopen, is van plan zijn stem uit te brengen. „De keuze hangt voor mij af van of de beoogde handel goed is voor ons of niet. Dat wil ik nog goed bekijken voor ik kies.”

Aanstichters

Toch lijken zij in deze rondgang in de minderheid. „Niet stemmen”, vindt Lee. „Dit referendum is ontstaan op verkeerde grond.” Hij staat met vijf vrienden te praten, die het allen met hem eens zijn. „Het gaat de aanstichters niet om Oekraïne zelf maar puur om de handel. Weliswaar is het in overeenstemming met ons rechtssysteem dat er een referendum is gekomen, maar ik vind het geen goede basis. Mijn zegen hebben ze niet”, concludeert hij.

Een oude heer van 86 jaar heeft ’er bewust niet over gelezen’. „Ze doen maar wat. Ik vind het flauwekul om een referendum te houden.” Een bewoonster van Leiden Zuid-West heeft ook ’geen interesse’ en noemt de keuze ’ver van mijn bed’. „Ik weet er te weinig van en stem daarom niet. Liever geen mening dan de verkeerde. Het is ook niet onze politiek. Ik denk dat het gros van Nederland te weinig weet om hier een gefundeerde keuze over te maken”, besluit ze.