Een eind aan de stigmatisering

Eliza Steinbock. ,,Vaak komt het erop neer dat een operatie de problemen moet oplossen.'' © Hielco Kuipers

Wilfred Simons
Leiden

Hoewel de positie van transgender mensen in de samenleving is verbeterd, is er nog steeds sprake van stigmatisering. ,,Ik hoop die met mijn onderzoek in beeld te kunnen brengen en duidelijk te maken dat stigmatisering niet alleen een probleem is voor transgender mensen’’, aldus cultureel wetenschapper Eliza Steinbock. De Amerikaanse is verbonden aan de Faculteit van Geesteswetenschappen en kan haar onderzoek verrichten dankzij het ’Leiden University Centre for the Arts in Society’ en het NWO.

Steinbock legt uit dat de term ’transgenders’ beledigend kan zijn en het daarom liever heeft over transgender mensen. ,,In de media worden vaak nog kwetsende termen gebruikt.’’ Als onderdeel van het onderzoek wil ze daarom internationale ’trans media watch’ ontwikkelen om het gebruik onjuiste terminologie en afbeeldingen te voorkomen.

Haar onderzoek naar ’genderdysphorie’, zoals de medische term luidt voor mensen die zich niet met hun lichaam kunnen identificeren, draait om de vraag hoe beeldmateriaal de kennis over lichamen kan beïnvloeden.

,,Daarom loop ik bijvoorbeeld vier weken mee met kunstenaars die zich specialiseren in de weergave van stigmatisering in kunst. Zij kunnen mij het beste vertellen hoe ze de mindset van mensen kunnen veranderen.’’ Ze bestudeert ook beeldmateriaal uit het dagelijks leven. ,,Er zijn bijvoorbeeld kunstenaars in Zuid-Afrika die buttons maken waar hun kunstwerken op worden gedrukt om meer aandacht te vragen voor het onderwerp.’’

Discriminatie

Steinbock wil met haar onderzoek duidelijk maken dat een stigma een probleem is van diegene die stigmatiseert. ,,Niet van mensen die volgens hen afwijken van de norm.’’ Ze benadrukt dat transgenderonderzoek hierin een belangrijke rol speelt. ,,Het in hokjes plaatsen, is niet alleen een probleem van deze groep. Kunstenaars vinden daarom niet alleen transgenderdiscriminatie, maar alle soorten van discriminatie erg boeiend.’’

Hoewel er meer aandacht voor genderdysphorie in de media is, vindt Steinbock wel dat er vaak een verkeerd beeld van wordt geschetst. ,,Vaak komt het erop neer dat een operatie de problemen moet oplossen.’’ Eerst kwamen transgender mensen in de media, die net als de artsen een geslachtsoperatie bepleitten. Als zij het niet met de artsen eens waren, werd hun een behandeling geweigerd.’’

Spektakel

De mensen met het echte verhaal komen nu vaker aan het woord, maar Steinbock legt uit dat het gevaar bestaat dat media daar een spektakel van maken. ,,Neem als voorbeeld de tv-show met Caitlyn Jenner. Ze is opeens populair en kan zonder zorgen als vrouw door het leven. De meeste transgender mensen hebben minder geluk.’’ In dat opzicht is er weinig veranderd sinds de jaren ’50. ,,Mensen vinden de wetenschap achter het probleem nog steeds interessanter dan de mensen zelf.’’

Dat is misschien ook wel het probleem rondom het transgender zijn. ,,De wetenschap zoekt naar een oorzaak omdat genderdysphorie wordt gezien als een afwijking.’’ Daarom houdt Transgender Europe op zaterdag 24 oktober de ’International Day of Action for Trans Depathologization’. Hiermee wil de organisatie aandacht vragen voor het feit dat transgender zijn geen ziekte is.

Veto

,,Er wordt wel veel actie gevoerd op hoog niveau, maar het is niet genoeg’’, zegt Steinbock. ,,Dit blijkt onder meer uit het feit dat de Poolse president een paar dagen geleden een veto heeft uitgesproken tegen een wet die het makkelijker moet maken voor transgender mensen om hun naam en geslacht te veranderen. We zijn onderweg, maar we zijn er nog lang niet.’’

Meer nieuws uit Leiden

Net Binnen

Ombudsteam

Ons Ombudsteam springt in de bres voor de consument.