Het is een minimuseum waar Bouma je meeneemt tot 500.000 jaar geleden. De kleinste details heeft hij met een penseel aangebracht. Voorwerpen waarmee de mens op jacht ging, de natuurlijke omgeving, huizen en servies. In de portretten is de wisselende tijdgeest te zien. ,,In een normaal museum mag je vaak niets aanraken, hier juist wel.’’ Hij rolt een houten wiel naar het doek en zet het ervoor. ,,Dit heb ik nagemaakt uit de Bronstijd. Ik wil graag dat kinderen het kunnen aanraken, dat maakt het echt en zo leer je ze het meest.’’

Bouma wil zijn bezorgdheid over het klimaat overbrengen op regiogenoten en ze meer bewust maken van de wereld om hen heen. ,,Sinds de industriële revolutie gaat de natuur achteruit. Door de hoge uitstoot van CO2 en methaan wordt het klimaat negatief beïnvloed. Als we op deze voet doorgaan, vernachelen we alles.’’

Hoop

Toch is hij ook weer niet zó pessimistisch. ,,Wanneer je kijkt naar het verleden, zie je dat de mens veel dingen zelf heeft opgelost en zich heeft aangepast aan temperatuurwisselingen. Diersoorten stierven uit, maar de mens niet. Dat biedt hoop.’’

Bouma is een wandelende encyclopedie. Hij heeft zoveel kennis vergaart, dat hij soms niet weet waar hij moet beginnen. De geschiedenis heeft hij ook letterlijk naar de karakteristieke molen gehaald. Aan touwen voor het doek zijn voorwerpen vastgeknoopt. Een gebruikt spinklosje, een schrapper waarmee neanderthalers het vlees van de huid afhaalden - die vond hij bij het Hezerwater in België - en een stuk rib van een mammoet dat hij tegenkwam op de Maasvlakte. Het spinklosje hangt voor een Romeins tafereel op het doek, waar een meisje aan het werk is.

Versierd

De klimaatlijn wordt verder versierd met allerlei geschilderde archeologische vondsten afkomstig uit de Rijnsburg, Valkenburg, Katwijk, en een object als de Schaal van Oegstgeest uit de vroege Middeleeuwen, die vorig jaar aan een oever van de Rijn is gevonden.

Bouma stelt zichzelf telkens drie vragen: waar komen we vandaan, wie zijn we en waar zijn we naar op weg? ,,Het antwoord is niet simpel’’, stelt hij. ,,Maar tegenwoordig zijn er door alle onderzoeken die zijn gedaan, aardig wat feiten op het internet te vinden. Daarnaast zorgen ijskernboringen die bij Antartica en Groenland worden gedaan, dat we nog meer te weten komen over het klimaat.’’ Bouma vergelijkt het met de bladzijdes van een boek. ,,Per laag kun je een specifieke periode aflezen.’’

Ruimtevaarders

De molenaar heeft twee grote voorbeelden: ruimtevaarders André Kuipers en Wubbo Ockels. ,,Zij hebben vanuit het ruimtestation gezien wat voor impact de mens op de aarde heeft, zoals de gigantische bosbranden en de vervuiling van de oceaan. De noodklok die zij luiden, luid ik ook. Ik heb diezelfde bezieling in me.’’

De beroemde filosoof Spinoza, die jaren in het zogenoemde Spinozahuisje in Rijnsburg heeft gewoond, is een opvallende verschijning midden op het oude molenzeil. ,,Hij is een groot denker’’, legt de Katwijker zijn keuze uit. ,,Spinoza zei dat als we gelukkig willen zijn, we eerst moeten begrijpen hoe de natuur in elkaar steekt. Dat probeer ik hier ook te doen.’’

Op het doek is ook aandacht voor schepen. Zo is de vissersboot KW-226 onder de klimaatlijn afgebeeld. Bouma pakt er een artikel uit de Leidsche Courant van 1969 bij. In het krantenbericht staat dat zeevaarders allerlei botten uit de Oertijd hebben opgevist. ,,De Noordzee heeft lange tijd droog gelegen’’, legt de kunstenaar uit. ,,En tijdens de IJstijden lag de zeespiegel zeker negentig meter lager. Je kon toen zo van Nederland naar Engeland lopen.’’

Zwarte bladzijde

De laatste vijftig centimeter van het doek is nog blanco. ,,Dat wordt de zwarte bladzijde van de mens’’, grapt Bouma. Hij zegt het lollig, maar eigenlijk is hij bloedserieus. De molenaar is even stil en denkt na. Hij ziet een wel heel bijzondere afsluiter voor zich: een kind met een iPad in zijn hand en op de achtergrond dieren die uitsterven en bossen die vergaan. ,,Nee’’, lacht hij. ,,Ik ga er toch nog even goed over nadenken.’’

Winkel en open huis

De winkel van Molen de Geregtigheid waar meelproducten worden verkocht, is op woensdag en vrijdagmiddag open. Samen met zijn vrouw Carita, maalt Bouma wekelijks zo’n 200 kilo tarwe voor bakker Van Maanen. Die bakt er brood van.

Wie een kijkje wilt nemen op zolder, kan contact opnemen met Bouma of langsgaan als de molen open huis houdt tijdens speciale evenementen zoals Open Monumentendag en de Nationale Archeologiedagen. Dan staan er ook lange tafels met boeken, krantenknipsels en foto’s over het klimaat. Het eerstvolgende moment is Molendag op woensdag 11 mei.

Vragen of ideeën kunnen naar: jackbouma@yahoo.com.