Hij zegt trots te zijn op het resultaat: het met beperkte middelen realiseren van een film met Hollywoord-allure. Op de vraag naar de financiering daarvan volgt een typisch Brits antwoord: ,,You’re right. Ik kom vijftig miljoen tekort en een crew met tientallen assistenten. Een ’small problem’ dat me echter niet heeft weerhouden.’’ Trots is hij vooral ook dat hij dit omvangrijke project heeft volgehouden. Dat is naar zijn zeggen mede te danken aan de inspirerende samenwerking met zijn hoofdrolspeler Pieter van Santen.

Geheim agent

Pieter van Santen speelt in de film de rol van geheim agent, die de opdracht krijgt een bepaald raadsel op te lossen. Zijn werkterrein is Leiden, de stad immers met het stadswapen ’where the keys cross’. Het geheim daarachter dient hij te ontmaskeren. Dat is het James Bondachtige element in de film. Maar Pieter speelt een anti-held. Eigenlijk alles in de film dien je als het ware met een knipoog te bezien. Het zo typisch Britse tongue-in-cheek zit door het hele verhaal heen verweven. De film kan niet anders dan Engelstalig zijn, ook al zijn de acteurs Nederlandse amateurspelers. Langdon ziet zijn film ook nadrukkelijk als een soort lovestory en als een sprookje. Geen sprookje echter in de zoetige lijn van Hans Christiaan Andersen, maar eerder in de trant van het meer duistere werk van de Gebroeders Grimm.

Jazzpianist

Bij wijze van dekmantel doet Pieter van Santen zich in het filmverhaal voor als jazzpianist. En daaruit blijkt dat Langdon graag stoeit met realiteit en fictie. Van Santen is namelijk professioneel jazzpianist en als docent aan de muziekschool van BplusC in Leiden verbonden. Daar is hun samenwerking ook begonnen.

Bij Van Santen volgde Langdon wat hij noemt ’a crash course on piano playing one holiday’. Na een avond in de kroeg vroeg hij zijn pianoleraar, of hij de hoofdrol in zijn film zou willen spelen? Het zou hem, zo vertelt Van Santen, ongeveer vijf dagen gaan kosten. Van Santen: ,,Het zijn de langste vijf dagen in mijn leven geworden. In de afgelopen acht jaar heeft het werk aan de film een veelvoud daarvan gekost.’’ Het heeft hem in elk geval een hoofdrol opgeleverd - en de mogelijkheid om op film zijn eigen composities op piano uit te voeren.

Als je vraagtekens plaatst bij de lengte van de film (de delen I en II bij elkaar duren vijf uur), is het antwoord daarop van Langdon resoluut: ,,We hebben inderdaad bewust ’overfilmed’. We beschikken over een veelvoud aan materiaal, circa 320 uur. Daarvan is al verschrikkelijk veel weggelaten. Een kwestie van ’kill your darlings’ om de film tot deze vijf uur te reduceren. Net als bij de opera’s van Wagner: dit is nodig om het verhaal te vertellen. Aanvankelijk bestond het script uit twee bladzijden, gaandeweg zijn het er tweehonderd geworden.’’

Domineeszoon

En juist om dat vertellen van verhalen draait het bij Langdon, die daarmee als domineeszoon van jongs af aan vertrouwd is geraakt. Van Santen, eveneens domineeszoon, beaamt dat. Hun film schuwt - overigens zonder diepgaande religieuze aspecten - een groots opgezette verhaallijn niet. Alleen al Langdons jeugdherinneringen doen denken aan een klassieke roman. Opgegroeid op het platteland in een huis van 22 kamers, waarvan er ’s winters slechts één verwarmd was, werd Langdon gevormd door de vele verhalen die zijn ouders steevast voorlazen.

Het heeft zijn fantasie gestimuleerd die hij nu in deze film vorm heeft gegeven. De karakters van alle personages heeft hij weliswaar licht uitvergroot. Toch benadrukt hij dat hij een ieders gedrag in de dagelijkse werkelijkheid als zodanig heeft waargenomen.

Tegenover zijn vele personages (bijna zeventig – Langdon is in de loop der tijd de tel kwijtgeraakt) zegt hij opvallend vaak dieren te plaatsen die als het ware als waarnemers van menselijk gedrag een speciale rol krijgen toebedeeld. Als het zo uitkomt, laat hij ze zelfs een traan wegpinken, met een revolver schieten of een sigaret roken. Dat laatste vanzelfsprekend met behulp van animatietechnieken, want op dat terrein is Langdon in Engeland met een mastergraad professioneel opgeleid.

Gezichten

En dat alles met zegge en schrijve één camera. En met name een camera die vooral in close ups de scherpste beelden oplevert. Langdon zegt van de expressiviteit van gezichten te houden. Dus heeft hij vaak dicht op de huid van zijn spelers gefilmd. Bovendien moesten door die beperking tot één camera alle scènes diverse keren worden opgenomen om vanuit verschillende cameraposities te kunnen werken. En veelal ook nog een extra take voor de zekerheid – ’one for insurance’, wat volgens Langdon vaak de meest natuurlijke resultaten opleverde. Ook op dat punt lag er een grote uitdaging voor perfectionist Langdon, want het moet er natuurlijk wel uitzien alsof er met minstens vijf camera’s is gewerkt.

Grachten

Er zijn filmopnamen gemaakt in onder meer Engeland, Spanje, Frankrijk, Duitsland, Finland en Denemarken. En met name ook in Leiden zelf, zoals bijvoorbeeld in de Hooglandse Kerk, jazzcafé The Duke, op de Burcht, de Engelse pub aan het Noordeinde, de muziekschool en de Leidse grachten.

Naast tal van plaatselijke talenten is het naar zijn zeggen juist ook de stad Leiden zelf die Nigel Langdon tot het maken van deze film heeft geïnspireerd. En dat alles met pure ’fantasy and fun’ om de ’dark secret hidden behind the crossed keys’ te onthullen. In reclametaal: ’The story the authorities don’t want you to know’.

’Where the keys cross’, donderdag 30 oktober, 18.15 uur, Trianon, Breestraat 31, Leiden. Meer informatie over de film: www.wherethekeyscross.com. Youtube: wherethekeyscross.