Het netwerk van hulpbehoevenden moet meer hulp gaan bieden. Maar waar komt deze hulp vandaan? Lindenberg: ,,Het zou natuurlijk kunnen dat deze hulp komt van vitalere ouderen uit de omgeving, maar ook de kinderen kunnen een grotere rol gaan spelen. Om die hulp te kunnen bieden, kan het zo zijn dat mensen minder moeten gaan werken. Dat zou dus ten koste gaan van de arbeidsparticipatie. Op dit moment vooral van vrouwen.’’

Maar soms hebben ouderen geen netwerk waar ze op kunnen leunen. Als ouderen geen gebruik kunnen maken van mantelzorg, komt dit volgens Lindenberg vaak door verstoorde relaties. Lindenberg: ,,Het dwingen van ouderen tot het gebruik maken van mantelzorg – helemaal in die situaties – lijkt mij niet de juiste weg.’’ Lindenberg vindt dat altijd de mogelijkheid moet bestaan om aanspraak te maken op professionele zorg in plaats van mantelzorg. Daarin vindt zij Stephanie Bakker (GroenLinks Leiden) aan haar zijde. Bakker zei woensdag in LD Politiek Live dat mensen ,,niet overgeleverd mogen zijn aan de genade van hun buurman.’’

Goedkoper

Met de decentralisatie van de zorg gaat ook een bezuinigingsoperatie gepaard. Volgens Lindenberg hoeft de zorg echter niet goedkoper te worden door deze stelselwijziging als dat betekent dat ouderen langer thuis blijven wonen. ,,Als een oudere behandeld wordt door zes verschillende hulpverleners, is het natuurlijk efficiënter om die zorg op één plek te verzamelen.’’

Maar voor ouderen kan het ook beter zijn om niet meer op zichzelf te wonen. Volgens Lindenberg geven ouderen niet altijd eerlijk aan waar zij hulp bij nodig hebben. Lindenberg: ,,Zelfredzaamheid is een groot goed in onze maatschappij, niemand wil afhankelijk zijn.’’ Het is in die situatie moeilijk in te schatten hoeveel en welke zorg iemand nodig heeft. Wanneer ouderen in een verzorgingstehuis zitten, is de hulpvraag beter in te schatten. Lindenberg: ,,In een verzorgingstehuis kan je mensen observeren. Dan kan je niet alleen vragen of mensen nog zelfstandig naar de keuken kunnen, maar kan je het ook zien.’’

Onzekerheid

In LD Politiek Live zei Hans Schuurman (ANBO) dat er bij ouderen veel onzekerheid heerst over de decentralisatie. Die onzekerheid ziet Lindenberg ook. Lindenberg: ,,De decentralisatie betekent soms dat ouderen na twintig jaar plots een andere zorgverlener over de vloer krijgen. Dan moet je toch afscheid nemen van iemand die je heel dicht bij hebt laten komen, waar je een vertrouwensrelatie mee hebt opgebouwd.’’

Niet alleen ouderen zijn onzeker, ook gemeenten leven volgens Lindenberg in onzekerheid. ,,De zorg is nooit de taak van de gemeente geweest. Ook gemeenten weten nog niet precies waar ze aan toe zijn.’’ Volgens Lindenberg heeft de landelijke politiek te lang over het doel gepraat en te weinig over de invoering. Op 1 januari 2015 moeten de plannen echter af zijn. Lindenberg: ,,Kunnen ouderen en gemeenten zich aanpassen aan deze grote wijziging? Ze zullen wel moeten.’’

**

Jolanda Lindenberg onderzoekt sociale netwerken en groepsidentiteit vanuit linguïstisch antropologisch invalshoek in een verzorgingshuis en in buurtprojecten. Haar onderzoek bij Leyden Academy heeft vooral betrekking op sociaalwetenschappelijke kwesties en onderzoeksmethodologie in het bestuderen van veroudering en vitaliteit.