Leidse opera na 231 jaar in première [video]
De strijd tussen de patriotten en de Oranjegezinden, in de tweede helft van de 18de eeuw, was een zegen voor de literatuur. Beide partijen maakten onbekommerd gebruik van de vrijheid van meningsuiting die zij in de oligarchisch bestuurde Republiek eigenlijk niet bezaten, aldus universitair hoofddocent neerlandistiek Olga van Marion. Er ontstond allerlei nieuwe literaire genres, zoals scheld- en spotgedichten, fictieve biografieën, fictieve veilingcatalogi, ’samenspraken in koeterwaals’, een genre dat zo eigenaardig was dat zelfs de makers het maar aanduidden met ’iets’, en politieke opera.
Eén van die politieke opera’s, De Vrijheijdt van de Leimuidense apotheker en patriot Jacob Osdorp de Hase, beleefde gisteren, 231 jaar na zijn ontstaan, alsnog zijn concertante première. Onder leiding van dirigent Aldert Prast voerden koor- en orkestleden van het Leidse studentenkoor en -orkest Collegium Musicum delen van De Vrijheijdt uit in de noordhal van de UB Leiden aan de Witte Singel.
De opera dook in 2016 op op een veiling. Conservator Mart van Duijn kocht het manuscript. Student Julia Duijvekam ontcijferde het handschrift. Het onderwerp is het Leids Oranjeoproer van 1784. In dat jaar raakten patriotten en Oranjegezinden slaags in de stad. Misschien niet in kwaliteit, maar wel in thematiek is de opera verwant aan het toneelstuk Le Mariage de Figaro (1778) van Pierre de Beaumarchais, waarvan Lorenzo Da Ponte en Mozart in 1786 een opera maakten. Beide opera’s zijn politieke satire. Ze bespotten adel, kliekvorming en corruptie en eisen om vrijheid, zelfbestuur en democratie. ,,Kiest liever de Doodt dan slavernij!’’
Foto Hielco Kuipers