Burger onderscheidt verschillende soorten nepnieuws. Berichtjes van het type: ’vrouw van 64 kilo krijgt baby van 18 kilo’ noemt hij ’kliknep’; ze zijn vooral bedoeld om lezers naar advertenties te lokken. De makers verdienen daar geld mee. Google Ads en Facebook spelen in de ogen van Burger wel een bedenkelijke rol bij de snelle verspreiding van zulke nepberichtjes, maar al te zwaar tilt hij er niet aan.

Veel erger vindt hij een categorie die hij ’polnep’ noemt, nepnieuws dat wordt geproduceerd om het democratische proces te ondermijnen. Samen met studenten Journalistiek en Nieuwe Media van de Universiteit Leiden zoekt Burger op de website Nieuwscheckers.nl uit wie zulke berichten maakt en hoe ze worden verspreid. Hij stuitte onder meer op een website die speciaal was opgezet om tijdens de Duitse verkiezingen de betrouwbaarheid van Angela Merkel te ondermijnen. Aanhangers van de populistische AfD konden met drogredenen onderbouwde beschuldigingen van landverraad eenvoudig op Twitter en Facebook plaatsen.

Die werkwijze hadden de makers afgekeken van de Trumpcampagne, zegt Burger. ,,Daar bestonden vergelijkbare websites met de boodschap ’crooked Hillary’, die bedoeld waren om zijn tegenstandster in een kwaaddaglicht te stellen.’’ Hoewel ook ’links’ zich af en toe aan politiek gemotiveerd nepnieuws bezondigt, durft Burger de stelling wel aan dat ’nepnieuws van rechts komt’.

Burger vindt dat sociale media weinig doen om nepnieuws te bestrijden. Facebook werkt sinds afgelopen voorjaar wel samen met Nieuwscheckers. Het bedrijf voorziet nepberichtjes van een waarschuwing, als Burger en zijn studenten aantonen dat ze niet kloppen. Het is een druppel op een gloeiende plaat. Uiteindelijk, vindt hij, moet er een ’nepfilter’ komen, zoals er ook antivirusscanners en spamfilters bestaan. Dan krijgen nieuwsconsumenten nepnieuws niet langer onder ogen.

’Wat is nu echt?’ Op donderdag 12 oktober, 9 november en 7 december geven Willem Koetsenruijter, Alexander Pleijter en Jaap de Jong in gebouw Nieuwe Energie Open Colleges over ontwikkelingen in de journalistiek. Aanvang 17.00 uur.