Een nieuw gemeentehuis in Oegstgeest heeft begin jaren negentig van de vorige eeuw geleid tot een lokale politieke partij: Leefbaar Oegstgeest. Jaren en jaren later bestaat die partij nog steeds, maar de naam is wel veranderd in Hart voor Oegstgeest. Nog steeds zet de partij zich vooral in voor de eigen inwoners. ,,Natuurlijk zijn het kleinschalige problemen vergeleken met de wereldproblemen. Maar het zijn kleine zaken in de eigen leefwereld die voor de mensen heel belangrijk zijn’’, vertelt fractieleider Frits van Dissel.

Het ongenoegen van een groot deel van de inwoners balde zich in 1993 samen tot een politieke beweging. De directe aanleiding mag dan hoogbouw voor het gemeentehuis zijn geweest, het draaide eigenlijk om afkeer van de bestuurscultuur in het dorp. Het gevoel dat de bestuurders niet luisterden, dat ambtenaren hun eigen agenda bepaalden. Het was het startsein voor Vereniging verontruste bewoners Leefbaar Oegstgeest. ,,Dat was een wel erg lange naam, ja. Daarom werd het al snel Leefbaar Oegstgeest’’, herinnert partijvoorzitter Jaap van den Broek zich.

Frits van Dissel en Jaap van den Broek zitten aan de eettafel in het knusse huis van de fractieleider en halen herinneringen op aan die begintijd. De enorme overwinning bij de verkiezingen, waar Leefbaar meteen zeven zetels haalde. De ambitieuze plannen voor het gemeentehuis die in de prullenbak verdwenen. ,,Het was voordat de titel Leefbaar een heel andere lading kreeg door Pim Fortuyn. Daar hebben wij echt helemaal niets mee’’, zegt Frits van Dissel. ,,We moesten dat steeds weer uitleggen aan de mensen. Raadsleden wilden het woord ook niet meer op hun visitekaartjes hebben. Bij de verkiezingen van 2014 hadden we als motto: Met hart voor Oegstgeest. We konden onze naam voor die verkiezingen niet meer veranderen. Dat mocht niet van de kiesraad. Maar daarna hebben we onze naam veranderd in Hart voor Oegstgeest.’’

Het heeft de partij niet echt geholpen. De verkiezingen van 2018 verliepen niet goed. Van Dissel sleepte twee zetels binnen, een verlies van één zetel. En tot overmaat van ramp werd de partij uit het bestuurscollege gezet. Het is tegen de trend van toenemende invloed van lokale politieke partijen, die verkiezingen winnen en in bestuurscolleges komen. ,,De verschuivingen in ons dorp kunnen we niet goed verklaren’’, zegt Van Dissel. Een mogelijke oorzaak: de instroom van veel nieuwe inwoners in de nieuwbouwwijken. Dat zijn allemaal nieuwe kiezers die de lokale partij niet kennen en die vooral landelijk georiënteerd zijn.

Nodig

Van den Broek en Van Dissel zitten er niet door in de put. De twee weten zeker dat de partij op het oude niveau terug kan komen. ,,We zijn nog steeds nodig’’, zegt Van den Broek strijdvaardig. ,,We zijn misschien begonnen als one-issuepartij rond het gemeentehuis, maar dat zijn we allang niet meer. We zijn wel een partij van ’issues’. En die zijn er op dit moment niet in Oegstgeest. We weten dat onze fans er nog steeds zijn, dus het steekt niet dat we nu met z’n tweeën in de raad zitten. Het is wel onhandig’’, vindt Van Dissel. ,,En het moet niet te lang duren’’, voegt hij er met een lachje aan toe.

Tijdens het debat over de begroting breekt oppositiepartij Hart voor Oegstgeest vooral een lans voor groen, sociale woningbouw en het stoppen van vrachtverkeer door de Dorpsstraat. Veel moties van de partij worden afgestemd door de meerderheid in de raad. Waar bijvoorbeeld D66 en Progressief Oegstgeest de nadruk leggen op goede verhoudingen met grote buurman Leiden, onderstreept Van Dissel het belang van duurzaamheid en het in kaart brengen van de natuur in de gemeente. Hij onderstreept ten slotte met nadruk de ’constructieve bijdrage’ van zijn kant. Met andere woorden: de anderen moeten ook constructief zijn tegenover de oppositie.

,,We zijn niet conservatief’’, zegt Van Dissel. ,,We zitten in de raad voor de mensen die ervoor hebben gekozen in Oegstgeest te wonen. Die komen voor de rust, het dorpsgevoel.’’ Nieuwbouw moet daarom passen in de omgeving, vult Jaap van den Broek aan. Beiden noemen ze het een ’huiveringwekkende ontwikkeling’ – woorden van Van Dissel – dat een grote Leidse projectontwikkelaar het park van voormalig landgoed Endegeest heeft gekocht om er woningen te bouwen. ,,Leiden heeft belang bij die uitbreiding’’, onderstreept Van Dissel. ,,En wij willen wel goede vrienden zijn met Leiden, maar niet meer dan dat. Er is geen sprake van de noodzaak van een fusie. Het zou ook helemaal geen fusie zijn, maar een overname.’’

Dorpskarakter

Het is een van de kernpunten van Hart voor Oegstgeest: zelfstandigheid van de gemeente. Verdere kernpunten uit het programma zijn: groen, dorpskarakter behouden, de financiën goed in de gaten houden en veranderen van de bestuurscultuur. Van Dissel: ,,Die is nog steeds niet goed genoeg. Laatst was er in de krant een bericht dat de klachtafhandeling veel te traag is. De ambtenarij heeft het nog steeds niet op orde.’’

De onderwerpen waar de lokale partij zich op stort, mogen dan klein lijken als het wordt afgezet tegen zaken als oorlog, armoede en migratie, maar het zijn wel de problemen waar de mensen in de wijken mee zitten. ,,De rijdende rechter heeft eens gezegd, toen hem werd gevraagd werd of hij niet genoeg had van al die schuttinkjes, dat het wel gaat om de leefwereld van de mensen. Zo zie ik Hart voor Oegstgeest ook. Het zijn misschien kleine zaken, maar het zijn wel de zaken die voor de mensen heel belangrijk zijn’’, besluit Frits van Dissel.

Die nadruk op lokaal geldt ook voor de oproep om deel te nemen aan de provinciale verkiezingen. Vier jaar geleden was Hart van Oegstgeest er nauw bij betrokken. Dat zal in maart anders zijn, zeggen de partijvoorzitter en de fractieleider. Het is een goed initiatief, maar het gaat buiten het grondgebied en de kernwaarden van de partij. Van Dissel: ,,Het is sympathiek, zeker. Maar het krijgt te snel het karakter van een landelijke koepel en dat is niets voor ons.’’

Dit artikel is onderdeel van een serie over lokale politieke partijen, mede mogelijk gemaakt door het Leids Media Fonds.