Het is al sinds 1979 een terugkerend ritueel: problemen in de Slaaghwijk - en dat zijn altijd dezelfde problemen - worden door de gemeente beantwoord met een zak geld voor meer jeugd- en welzijnswerk. ,,En na enige tijd ebde dan de aandacht weer weg, onder het motto: nou, het was best wel heel vervelend, maar het gaat wel weer eventjes’’, zegt Lenferink.

Daar wilde de burgemeester vanaf. ,,Ik wil niet iedere paar jaar weer aan de slag.’’ En dus zit er aan de ’intensieve wijkaanpak’ waar de gemeente in september 2018 mee begon, geen einddatum. ,,We laten niet meer los voordat we de onderste steen boven hebben. We willen dit oplossen. We willen niet dat dit tot in de eeuwigheid duurt.’’

Lijstjes

Vuilnis op straat is natuurlijk niet hét probleem van de Slaaghwijk. Op bijna alle lijstjes van de gemeente scoort de wijk negatief, ondanks alle pogingen van de gemeente om de problemen op te lossen. De bewoners beoordelen het ’woonklimaat’ met een 6,3, meer dan een punt lager dan de rest van Leiden. 27,4 procent van de Slaaghwijkers ervaart weleens overlast in de wijk, tegen 6,5 in andere delen van de Merenwijk en 13,1 procent in heel Leiden. Bijna dertig procent van de bewoners voelt zich weleens onveilig, en ook dat percentage is in de rest van Leiden beduidend lager: 17,1. Meer dan tien procent van de bewoners leeft van een uitkering, terwijl dat in de rest van de stad 4,5 procent is.

,,Sommige bewoners doen niet mee in de maatschappij’’, zegt Chrissie van der Meijden, projectmanager wijken van de gemeente Leiden. ,,Dat zie je terug in de kinderen. Die gaan soms een kant op die je niet wilt.’’

De toekomst van de kinderen is ook voor de burgemeester een reden om in de wijk te blijven investeren. ,,Waar vader geen gezag heeft en de oudste zoon in de criminaliteit zit, daar moeten wij bedenken: hoe redden we de jongste?’’

Het was reden voor wethouder Marleen Damen (PvdA / jeugd en welzijn) om een Preventief Interventie Team (PIT) te introduceren. Dat team onderzoek kinderen met probleemgedrag en traint ze in sociale vaardigheden, om schooluitval en ergere problemen te voorkomen. De Brede School Merenwijk is een van de scholen die onder de PIT-aanpak valt. ,,We grijpen dieper in in gezinnen dan ooit tevoren’’, zegt Damen. ,,In Amsterdam heeft deze aanpak heel goed gewerkt.’’

Een ander product van de ’intensieve wijkaanpak’ is de Sporttuin, een plek waar kinderen van basisscholen in de Merenwijk elke dag terecht kunnen om te basketballen, te voetballen of te dansen. ,,Daar ben ik wel enthousiast over’’, zegt Lenferink. ,,Die kinderen hebben niks te doen. In de Slaaghwijk zit er niet een bij een sportclub.’’

Mensen met zorgen

Volgens de wijkagent en de jongerenwerkers in de wijk is een van de oorzaken van de narigheid, dat er te veel ’mensen met zorgen’ bij elkaar wonen. ,,Je hebt hier een diversiteit aan culture,n maar ook bewoners die worden begeleid door De Binnenvest’’, zegt wijkagent Perry Vrijburg. ,,Statushouders, zorgmijders, mensen met verslavingsproblemen, schulden, mensen die zijn verwikkeld in een vechtscheiding.’’

,,Je moet je afvragen of het wenselijk is om hier nog woningen uit te geven aan kwetsbare bewoners’’, zegt zijn collega, operationeel expert Mustapha Ben El Fakir. ,,Als je kwetsbare bewoners gaat stapelen, gaat de wijk er per definitie niet op vooruit.’’ Hij stelt de Amsterdamse Bijlmer als voorbeeld.,,Daar heeft de gemeente jaren geleden ingegrepen door hoogbouw te slopen en meer te investeren in laagbouw. Daarnaast is geïnvesteerd in de toewijzing van woningen. Er is gekozen voor een mix van sociaal huur, vrije sector en koop. Dan krijg je een andere mix van bewoners. Dat heeft een positieve invloed op de hele wijk, want de bewoners krijgen zo een ander referentiekader, andere mensen aan wie zij zich kunnen spiegelen.’’

Daar valt wel iets voor te zeggen, denkt Lenferink. ,,Mensen houden niet a priori van flats.’’ Maar het gaat niet gebeuren. ,,Wij kunnen het ons niet veroorloven om daar grootschalig te slopen. Dat kost een godsvermogen.’’ En bovendien, zegt Chrissie van der Meijden, ,,we hebben geen alternatief waar de huidige bewoners naartoe zouden kunnen.’’

Pessimistisch is Lenferink niet. ,,’t Is wel taai. Het probleem ligt niet aan de oppervlakte, het zit dieper. Maar vergelijk je het met probleemwijken in andere steden, dan is het vraagstuk heel erg overzichtelijk. We moeten het alleen wel aanpakken. Iedereen ziet wel dat de Slaaghwijk aandacht nodig heeft. We kunnen niet gaan duimen draaien. We moeten voorkomen dat een volgende generatie in dezelfde problemen terecht komt.’’

Afvalcoach

Het probleem van afval op straat gaat de gemeente hoe dan ook oplossen, zegt Lenferink. ,,Dat hebben we nog niet onder controle gekregen. En dus gaan we strengere maatregelen nemen.’’ Het eerste waar hij aan denkt is een ’afvalcoach’ die de bewoners gaat ’opvoeden’. En als dat niet helpt, dan moet er misschien cameratoezicht komen.

Lees hier alle verhalen uit de serie ’Groeten uit de Slaaghwijk’.

Aandachtsgebied, probleemcumulatiewijk, sociale vernieuwingswijk: de Slaaghwijk was het allemaal. Tientallen miljoenen werden er besteed om de wijk beter te maken. Wat leverde het op? Deze serie verhalen van verslaggever Aad Rietveld werd mede mogelijk gemaakt door het Leids Mediafonds.