Lees hier alle verhalen over 75 jaar bevrijding

Duitsland capituleerde op 5 mei 1945. Maar het duurde nog tot 8 mei voordat Alkmaar en omliggende gemeenten de Canadezen konden verwelkomen. Alkmaarder Arie Rijkers hield gedurende de hele Tweede Wereldoorlog een dagboek bij. Ook de laatste dagen van de bezetting en de bevrijding beschreef hij.

Arie Rijkers werd in 1989 geboren in Den Helder als zoon van een loodsschipper. Hij studeerde aan de Zeevaartschool daar en begon zijn carrière op zee in 1915 als stuurmansleerling bij de Stoomvaart Maatschappij Nederland. In 1924 verhuisde hij met zijn vrouw naar Alkmaar.

In 1957 ging hij met pensioen, na de laatste twaalf jaar als gezagvoerder te hebben gevaren. De oorlogsjaren moest hij tot zijn spijt doorbrengen in Nederland. Daar maakte hij zich niettemin nuttig door de SMN-gezinnen waarvan de vader voor de geallieerde zaak voeren en vochten, op illegale wijze van geld te voorzien. Dat geld was beschikbaar gesteld door de SMN.

Arie Rijkers stierf in 1969 in Alkmaar. Het dagboek waarvan hier delen te lezen zijn, is ter beschikking gesteld door de dochter van Arie Rijkers, Guurtje Maats-Rijkers uit Den Helder. Ze heeft het dagboek in 1995 ter gelegenheid van 50 jaar bevrijding, laten uittikken. Elk van haar drie kinderen kreeg een exemplaar. ,,We hebben dat een beetje feestelijk gedaan. Het dagboek is toch iets bijzonders, het moest bewaard blijven.''

Zondag 29 april

,,Gisteren werden we verrast door berichten van capitulatie door Duitsland, gedaan aan Engeland en Amerika, niet aan Rusland. Als antwoord was gegeven: alleen capitulatie aan Rusland, Amerika en Engeland.

Latere berichten: even sensationeel. Göring zou zijn geëxecuteerd. Opstand in Beieren, Hitler stervende enz. enz. Allemaal berichten, de één nog mooier dan de andere. De reactie van het publiek is bewonderenswaardig! Geen teken van onrust.

De mensen staan zeer sceptisch tegenover de berichtgeverij van Radio Oranje. Ze wachten het nu maar kalm af en laten zich niets meer op hun mouw spelden! Er is natuurlijk iets aan de hand! Duitsland wordt en is verpletterd. Zijn Wehrmacht heeft opgehouden te bestaan, zijn luchtmacht is vernietigd.

Wat willen die idioten nu nog? Onderhandelen? Waarover? Ze hebben alles te accepteren en te aanvaarden. De toekomst van het Duitse volk ziet er zwart uit.

Enfin, ze hebben het ernaar gemaakt, en de straf ontlopen kunnen ze niet meer. Wat ze het Nederlandse volk hebben aangedaan is niet meer goed te maken. Tienduizenden Nederlanders zijn gefusilleerd of op andere manieren verminkt, een half miljoen mannen gedeporteerd, tienduizenden woningen vernietigd. Tienduizenden bunders land onder water gezet.

Duitslands lijst van misdaden is zeer groot, en de straf volgt nu! Geen wraakpleging maar rechtspleging.

Maandag 30 april

Prinses Juliana's verjaardag, de laatste keer als banneling, dan is de nachtmerrie uit. We zullen hopen dat binnenkort onze koninklijke familie veilig en wel 'thuis' moge komen. De toestand is zeer spannend. De capitulatie hangt in de lucht.

Woensdag 2 mei

Gisteravond ging door de stad het bericht dat de geallieerden voedsel per vliegtuig zouden aanvoeren, en het op het vliegveld Bergen zouden afwerpen! Om 7 uur komen ze, alle mogelijke wagens, brandweer enz. moeten op het vliegveld komen. Een stroom van mensen trok in de richting van het vliegveld.

Alle wegen naar het vliegveld waren afgezet. Het stond zwart van de mensen op de Egmonder- en de Bergerweg, bovenop de daken, overal zag je mensen!

Om een uur of negen kwamen de formaties Amerikaanse vliegende forten. Ze brachten nog niets doch kwamen van Amsterdam waar ze hun lading hadden uitgeworpen. Laag vlogen ze over de stad. Een storm van vreugdegejuich brak los.

Vele mensen was de aanblik te machtig, en stonden tranen weg te vegen. Maar een gejubel en gejuich dat zich over velden en wegen voortplantte was geweldig. Een gewuif van zakdoeken, hoofddoeken, geweldig! 's Middags half twee kwamen de beladen vliegtuigen en wierpen hun pakketten uit.

Wat een vreugdebetoon en gejubel. Wat een emotie, de bevrijders zo dichtbij ons, en dan het zo nodige voedsel! Wat een verschil met vorige week, toen deze vliegtuigen hun dood en verderf naar Duitsland brachten. Nu werden ze door het Nederlandse volk bejubeld. Hier brachten ze: leven! Wat een voldoening voor deze piloten!

Vrijdag 4 mei

Vliegtuigen rondom! Prachtig, wat een gezicht. Maar nog steeds geen capitulatie. Wat willen die stomme moffen nu eigenlijk? Laat ze naar Siberië gaan, we hebben ze nu lang genoeg 'te gast' gehad. Negen uur 's avonds. Hoera! Hoera! Hoera! Het bericht van de capitulatie is doorgekomen.

Zaterdag 5 mei

's Morgens om half vijf door de politie uit bed gehaald, met het verbod om te vlaggen. De Ortskommandantur en de burgemeester hebben het verboden. 's Morgens om 8 uur toestemming tot vlaggen en in no time één vlaggenzee en een juichend enthousiaste menigte die de binnenstad vulde.

Maar ... de echte feeststemming is er nog niet, doordat het straatbeeld nog wordt ontsierd door gewapende moffenpatrouilles, die met verbeten gezichten door de stad lopen en zelfs nu en dan nog schoten! 't Is een rare toestand! De NBS is wel paraat, maar mag nog niet optreden.

Zondag 6 mei

De NBS mag nog steeds niet optreden doch ze zijn niet te houden. Er komen steeds meer tot de tanden toe gewapende groepen van de NBS de stad binnen stromen.

's Middags zijn we in actie gekomen en hebben de Duitse bezetting van het levensmiddelendepôt ontwapend. Veel roemrijks was er wel niet aan, maar 's is toch een kleine voldoening.

's Avonds enkele schietpartijen. Een man van ons gedood, twee moffen dood.

Maandag 7 mei

Een ontzaggelijke mensenmenigte is op de been, maar nog steeds leven we hier op een vulkaan.We zijn ongerust dat het toch nog tot een gevecht zal komen met het Duitse garnizoen.

Wanneer de demonstraties niet ophouden, dan zullen de Duitsers Alkmaar met kustbatterijen bombarderen. 't Is maar niet te hopen dat ze het zullen proberen, want we zullen ze verscheuren. Grote Duitse, zwaar bewapende patrouilles trekken zelfs nog zingend door de straten, provocatie! Laat ze maar oppassen.

Dinsdag 8 mei

's Morgens kwam het bericht dat de Canadezen kwamen. De straatweg zag zwart van de mensen. 's Middags werd het wachten beloond, want daar kwamen de eerste groepen auto's. Het was één zegetocht, nu waren de bevrijders in ons midden. Het was ten hoogste tijd!

De binnentocht van de Canadezen was het sein om de volkswoede te koelen op de NSB'ers en moffengrieten.”

Foto’s

De maker van de foto's op deze pagina is de fotograaf Jonker uit Egmond aan Zee, zo berichtte ons mevrouw Alie Jansen-Wester (76) uit Alkmaar. ,,Jonker had een noodwinkeltje aan de Achterstraat. Op zeker moment moest half Egmond worden ontruimd, iedereen werd eruit gegooid door de Duitsers.''

De foto's zijn onderdeel van een serie die Jonker rond de bevrijding maakte. ,,Hij verkocht ze voor 10 cent per stuk. Ik heb toen ook zo'n serie gekocht'', vertelt mevrouw Jansen.

De foto's zijn in 2001 gevonden in de nalatenschap van de vader van Alkmaarder Gerard Oostinga. De moeder van Gerard Oostinga was een telg van de Alkmaarse familie Oudes die een juwelierszaak had aan de Langestraat. De bijschriften bij de foto's zijn ontleend aan de tekst die op de achterzijde van bijna alle foto's is geschreven.

Lees ook: ’De tyrannie die ons hart doorwondde is verdreven’. Pas toen in 1945 de vlag uitging bij het politiebureau en de klokken van de Waagtoren luidden ging in Alkmaar de driekleur overal uit

Lees ook: Bewegend Verleden: Intocht van Canadezen in Alkmaar, 1945 [video]