Robert Kennedy zei het in de jaren zestig al: ’Het Bruto Nationaal Product meet alles, behalve dat wat het leven de moeite waard maakt’. Toch meten wij het succes van onze samenleving vrijwel alleen af aan het BNP en aan economische groei. Dat moet anders. Nu is het moment om ons te richten op brede welvaart. Dat betekent: niet alleen meer kijken naar wat ons economische voorspoed brengt, maar ook naar andere terreinen die de moeite waard zijn. Zoals natuur, klimaat, onderwijs, inclusie en gezondheid.

Voor economische groei is infrastructuur van cruciaal belang. Het Centraal Bureau voor de Statistiek berekende in 2019 de waarde die infrastructuur toevoegt aan de nationale economie en kwam uit op dertien procent. Alleen al het feit dat we infrastructuur hebben, maakt dat we een ondernemend volkje kunnen zijn. De andere 87 procent van onze economie is grotendeels afhankelijk van infrastructuur. Mobiliteit, elektriciteit, internet, drinkwater…

Het functioneert allemaal dankzij infrastructuur. Onze netwerken van wegen, rails, kabels, buizen en leidingen zijn doeltreffend, betrouwbaar en toegankelijk voor grote groepen mensen. Ook achterin de polder heb je gas, water, licht, riolering, internet en uitvalswegen naar ’de bewoonde wereld’. Infrabeheerders zijn er trots op die stevige basis te kunnen bieden. Tegelijkertijd willen zij meer doen dan alleen economische groei dienen.

Investeringen in infrastructuur zijn per definitie voor de lange termijn. Dat betekent een grote verantwoordelijkheid voor toekomstige generaties. Infrastructuur moet daarom ook bijdragen aan het oplossen van de grote vraagstukken over het klimaat, het einde van beschikbaarheid van grondstoffen en een gezonde en sociale samenleving.

Onbegrensde groei

Brede welvaart is niet nieuw. Ook voor de pandemie hoorden we al kritische geluiden over onbegrensde groei. Zorgen over ons klimaat zijn er al langer en discussies over woningbouw, landbouw, luchtvaart en een inclusieve samenleving voerden we toen ook. Allemaal elementen die passen onder de noemer ’brede welvaart’. Steeds meer organisaties die een rol spelen in onze samenleving - waaronder VNO-NCW - willen er werk van maken.

Nu de wereld zo hard is getroffen door de coronapandemie en de verwachting is dat de economische recessie nog lang voelbaar is, is een economie nodig die brede welvaart beoogt. Dat vergt een fundamenteel andere manier van denken. De elf infrabeheerders die zich achter het Verbond Brede Welvaart scharen, zetten de eerste stap. Alliander, Enexis Groep, Gasunie, Groene Netten/MVO Nederland, ProRail, Port of Amsterdam, Schiphol Group, Stedin, TenneT, Vitens en NGinfra gaan zich ieder jaar publiekelijk verantwoorden over wat zij bijdragen aan brede welvaart.

Ook gaan ze intensief samenwerken om ervoor te zorgen dat investeringen in infrastructuur meer doelen dienen dan alleen economische groei. En ze willen met de samenleving een nieuw verhaal ontwikkelen voor een veerkrachtiger en duurzamer economie.

De lancering van het Verbond Brede Welvaart is een mooi begin. Maar met nadruk: een begin.

Pier Eringa is voorzitter Next Generation Infrastructures (NGinfra), een samenwerkingsverband van zes beheerders van grote infrastructuren: Alliander, Port of Rotterdam, ProRail, Rijkswaterstaat, Schiphol Group en Vitens.