„Kijk, dit is de bioreactor-cartridge waarmee we werken. Hierboven is het 37 graden Celsius en kunnen de cellen zich vermeerderen. Daaronder is het 4 graden, de plek waar je de hulpstoffen vindt”, Tol Trimborn staat met een grote transparante plastic doos in zijn handen vol buisjes, slangetjes en vloeistoffen. Het ziet er ingewikkeld uit. „Voor iedere patiënt gebruiken we een eigen cartridge die in een speciale machine gaat. De resultaten die je ermee kunt bereiken zijn echt bijzonder. Je kunt dertig tot veertig procent van de mensen met bepaalde ongeneeslijke bloedkankers, die volledig zijn uitbehandeld, alsnog genezen.”

De kantoren en laboratoria op de begane grond van het nieuwe Biopartner 5-gebouw op het Bio Science Park zijn het domein van Cellpoint, het bedrijf van Trimborn, zijn mede-oprichter Maarten Zandvliet en hun dertig medewerkers. Ze werken er aan een nieuwe stap in de evolutie van de ’CAR-T celtherapie’. „Dat is een ingenieuze behandelmethode die een jaar of tien geleden is ontdekt”, legt de ondernemer uit.

„Je neemt bloed af bij de patiënt en haalt er de T-cellen uit die de afweer van je lichaam verzorgen. Het probleem van kanker is namelijk dat deze ontstaat uit lichaamseigen cellen. T-cellen herkennen die niet altijd waardoor de kanker onbelemmerd kan doorgroeien. Als je de verkregen cellen genetisch een klein beetje verandert gaan ze de kankercellen ineens wel herkennen. Na de modificatie vermeerder je de T-cellen in de bioreactor en spuit je ze weer in bij de patiënt waarna ze de kanker zullen opruimen.”

Het is een in de basis eenvoudig principe, maar in de praktijk is een CAR-T behandeling tot nu toe een ingewikkelde en kostbare zaak: een behandeling kost vele tonnen. De T-cellen vliegen in bevroren toestand vaak de halve wereld over om in specialistische laboratoria te worden behandeld, het opkweken kan weken duren. Dat is tijd die kankerpatiënten in deze fase vaak niet hebben.

Dichtbij

Het was die complexiteit waarin Trimborn en de zijnen juist een kans zagen: „De wetenschap staat niet stil. Wij denken dat het slimmer is om de bewerking van de T-cellen dichtbij de patiënt te doen. Je transporteert de cellen dan niet naar een fabriek om het proces door mensen te laten doen maar doet het in de labs van de ziekenhuizen zelf, met deze gesloten en automatische bioreactor. Wij leveren de pakketten en machines waarmee ze het proces kunnen uitvoeren.”

Het Leidse bedrijf startte in 2020 op voortvarende wijze, met tien miljoen euro investeringsgeld. Inmiddels is het systeem van Cellpoint actief in ziekenhuizen in Amsterdam, Barcelona en Luik. „En het LUMC wordt de volgende behandellocatie.” Het bedrijf wil nu anderhalf jaar na zijn oprichting in klinische studies starten met de eerste behandelingen. Trimborn: „Het zal nog zeker een paar jaar duren voor we alle studiefases hebben afgerond, maar als alles goed gaat denken we dat we de therapie vanaf 2026 als routinebehandeling met vergoeding beschikbaar kunnen maken in heel Europa. Intussen willen we ook onderzoeken of we niet alleen bloedkankers kunnen behandelen maar ook solide kankers.”

Benauwend

Prachtig, maar als Trimborn uit het raam van Biopartner 5 kijkt ziet hij daar de nieuwbouw van de enorme CAR-T celtherapiefabriek van de Amerikaanse moloch Bristol Myers Squibb oprijzen. Is dat niet wat benauwend voor een startup? „Ha, welnee. Zij doen het met de traditionele methode, met de hand. Dat moeten ze vooral doen. Ik denk dat onze methode efficiënter is, sneller en veel goedkoper. De uitkomst is exact hetzelfde. Het is niet voor niets dat investeerders zo geïnteresseerd zijn in Cellpoint. Dat is ook nodig, want de klinische studies kosten veel geld. We gaan nu een nieuwe ronde van veertig miljoen ophalen om de verschillende behandelingen verder te ontwikkelen. Dus laat maar komen, we gaan interessante jaren tegemoet.”