Tineke Ceelen is sinds zaterdag in het uiterste zuidoosten van Polen, waar ze tussen grensovergangen en opvangcentra pendelt. De Noordwijkse probeert namens Stichting Vluchteling, maar ook als aanspreekpunt voor de elf samenwerkende hulporganisaties van Giro 555, zicht te krijgen op de omvang en de ernst van de vluchtelingencrisis die na de Russische invasie in Oekraïne ontstond.

„Hoe kunnen we als hulporganisaties het beste helpen, is een belangrijke vraag.” Meer dan een miljoen Oekraïners zijn volgens de laatste cijfers van de UNCHR inmiddels hun land ontvlucht, ruim een half miljoen van deze groep is de grens met Polen overgestoken. En nog steeds zijn tienduizenden mensen onderweg.

Tineke Ceelen laat iedereen via foto’s en filmpjes op haar Twitteraccount en dat van Stichting Vluchteling meekijken naar haar bevindingen. Verdrietige taferelen. Haar hart breekt - zegt ze - bij ontmoetingen die ze had met hoogbejaarde vluchtelingen.

In een filmpje over een oud echtpaar en hun hondje: „Ze komen uit Kiev, ze zijn vier dagen onderweg geweest. Het zijn echt oude mensen. Broze, kwetsbare, oude mensen. Ze zijn hier gestrand op het station. Je hoeft maar te kijken naar deze mensen om te weten: die kun je hier vannacht niet nog een keer laten. Ze hebben een bed nodig, ze hebben rust nodig.”

Hartverscheurend

Tineke Ceelen: „Pijnlijk. Er is altijd veel aandacht voor het lot van kinderen in zo’n vluchtelingencrisis. Dat is terecht, kinderen zijn heel kwetsbaar. Maar voor oudere mensen, die vaak minder aandacht krijgen, geldt precies hetzelfde. Ik heb met een aantal gesproken, mensen van boven de tachtig. Hartverscheurende verhalen. Ze zijn dagen onderweg geweest, het laatste stuk vanwege de enorme files vaak te voet. Het is een uitputtingsslag als je niet meer zo flexibel bent, niet meer zo goed ter been. Er moet ook extra aandacht komen voor deze groep.”

Er is ook goed nieuws. Op dit moment heeft Polen de zaken behoorlijk goed op orde, vindt Ceelen. „Het valt me echt mee. Voor een crisis met meer dan een miljoen mensen op de vlucht, had ik hier veel chaotischer taferelen verwacht. Het is behoorlijk goed georganiseerd, met inzet van het Poolse leger, de brandweer, politie en veel vrijwilligers. Ze regelen vervoer, ze regelen eten, een warm kopje koffie, ze regelen opvang... Ik zie nu net politiemensen, die letterlijk de tassen van de vluchtelingen dragen.”

Veel vluchtelingen die tot nu toe de grens overstaken, hebben familie of vrienden in Polen naar wie ze toe kunnen gaan. Voor hen was de stap om het land te verlaten makkelijker dan voor mensen die zulke contacten niet hebben, denkt Tineke Ceelen. „Als je niemand hebt om naartoe te gaan, is vluchten een nóg grotere berg om te overwinnen, een moeilijker beslissing om te nemen. Daardoor duurt het misschien wat langer, maar uiteindelijk steken ook deze mensen de grens over. Ik ben bang dat uiteindelijk de opvang gaat piepen en kraken.”

Ongesorteerd

Wat kunnen mensen doen om te helpen? De directeur van Stichting Vluchteling vindt alle inzamelingsacties in Nederland heel sympathiek maar zegt ook dat de hulpverleners en vluchtelingen niet goed uit de voeten kunnen met de enorme stroom ongesorteerde goederen. „Heel Europa is aan het inzamelen, maar er zou beter gekeken kunnen worden naar wat er nódig is. Soms zie je de raarste dingen: ik kwam stilettohakken tegen en een airfryer. Mijn advies? Als je echt wil helpen, doneer dan aan Giro 555.”