In de afgelopen jaren is een soms felle discussie op gang gekomen of ’historische helden’ uit het nationale verleden het wel verdienen om op een voetstuk te staan en straten naar zich vernoemd te krijgen. Bekendste voorbeeld daarvan komt uit Hoorn, de geboorteplaats van Jan Pieterszoon Coen (1587-1629). De generaal was een handelaar en een veroveraar, maar ook - zeker naar de maatstaven van nu – een wrede kolonist in voormalig Nederlands-Indië. Verdient zo iemand een standbeeld, straatnaam of tunnel? Protesten en discussies verdeelden het Noord-Hollandse stadje en ook daarbuiten.

In Leiden zijn twee wijken met mogelijk foute straatnamen. In de Hoven bij de Willem de Zwijgerlaan zijn straten genoemd naar bekende koloniale bestuurders uit de Gouden Eeuw zoals Peter Stuyvesant, Jan van Riebeeck en diezelfde Coen. Dat deel van de wijk wordt zeer waarschijnlijk gesloopt en van nieuwbouw voorzien, en dat wordt het moment om te bepalen of de huidige straatnamen behouden blijven.

In Transvaal ligt dat anders. De straten en straatjes zijn er vernoemd naar mannen die een grote rol speelden in de Boerenoorlog in Zuid-Afrika. Daar streden rond 1900 de lokale kolonisten die vaak van Nederlandse afkomst waren, tegen de Engelse overheersers. Uiteindelijk met succes, maar daarmee werd ook een aanzet gegeven tot de latere apartheid in het land.

In de wijk Transvaal had twee jaar geleden een meer ludieke actie plaats. Daar hielden de straten hun naam, maar kregen een andere betekenis. De Reitzstraat was zogenaamd niet langer een eerbetoon aan de voormalige president Francis Reitz van Oranje Vrijstaat zoals (een deel van) Zuid-Afrika heette, maar aan de Amerikaanse Rosetta Reitz, schrijfster en vrouwenrechtenactiviste. En als zodanig werden de blauwe naambordjes met stickers overgeplakt.

De straatnamendiscussie is inmiddels zowel landelijk als in Leiden geluwd en Gewald gaat uitleg geven over de oorspronkelijke naamgevers. Hij is verbonden aan het Afrika Studiecentrum ’en zal ook ingaan op de vraag hoe in Nederland teruggekeken is op deze gewelddadige geschiedenis’, zo staat in de uitnodiging.