De Leidse burgemeester Henri Lenferink, tevens voorzitter van de veiligheidsregio Hollands Midden, pleitte in oktober 2019 voor één Zorg- en Veiligheidshuis – het was er een jaar later - waarin diverse instanties samenwerken rond de overlast door verwarde personen. De instanties deden allemaal hun werk, maar liepen ook tegen grenzen aan, waardoor er van de zorg soms niets terecht kwam.

Sindsdien is veel verbeterd, maar nog niet alles is opgelost. En dat zal ook nooit gebeuren, temperde Lenferink donderdagavond de verwachtingen van de commissieleden die hem gevraagd hadden de resterende tekortkomingen in kaart te brengen. „We gaan het nooit helemaal oplossen. Er zullen altijd groepen zijn waarvoor het moeilijk blijft een voorziening te vinden.”

Focus

Tekortkomingen in de manier waarop de hulp aan verwarde en onbegrepen personen geregeld is, doen zich voor als er meer dan één oorzaak aan het gedrag ten grondslag ligt. Welke organisatie, instelling of organisatie is de juiste, bijvoorbeeld, voor een gewelddadige dronken man met een psychische aandoening en een drugsprobleem? „De meeste voorzieningen zijn gericht op één specialisme, dus krijgen we vaak de situatie waarin gekeken wordt wat het grootste probleem is”, aldus de presentator van het onderzoek. „Dan wordt eerst daarop gefocust.”

De psychiatrische eerste hulp, in Leiden bij GGZ Rivierduinen aan de Sandifortdreef, is bovendien niet toegerust om met alle problematiek om te gaan. Zo is er geen beveiligingspersoneel om personeel tegen agressieve mensen te beschermen en ontbreekt een geschikte plek waar mensen hun roes kunnen uitslapen, wat vaak wel nodig is voordat een goede diagnose gesteld kan worden. „Uitslapen gebeurt er wel hoor, maar het is niet de ideale plek”, aldus Lenferink. „Maar dat is lang niet het grootste vraagstuk.”

Een voorziening voor forensische zorg, zoals geestelijke gezondheidszorg als onderdeel van een door de rechter opgelegde straf, is er in de regio helemaal niet. Daarvoor moeten mensen naar Haaglanden of Rotterdam.

Regie

De vele partijen die betrokken zijn bij dit soort hulp, zijn voortdurend in de slag hun onderlinge samenwerking te verbeteren, maar ook daar zitten moeilijk oplosbare knelpunten. Zo mogen zorgpartijen mogen onderling veel informatie uitwisselen over personen, maar niet als bijvoorbeeld ook de politie aan tafel zit. Een speciaal ’toeleidinsgteam’ met alleen zorgverleners is ingericht om iemand snel op de juiste plek te krijgen. Niettemin moet bij iedere zaak gekeken worden wie uiteindelijk voor de betreffende kosten opdraait en dus de regie moet krijgen, en op welke schaalniveau (van een wijkvoorziening tot een landelijke instelling) de betreffende zaak moet worden afgehandeld.

Een algemeen probleem is het woningtekort. Mensen met onbegrepen gedrag kunnen overlast veroorzaken voor hun omgeving, maar betekent niet dat ze niet zelfstandig kunnen wonen, verduidelijkte de presentator. Zogenoemde scheve huisjes op afgelegen plekken kunnen een oplossing zijn, maar daarvan zijn er volgens Lenferink bij lange na niet genoeg en het is bijzonder lastig er locaties en medewerking voor te vinden.