Johannes Vermeer schilderde haar zo rond 1663 en dat doek maakt deel uit van de grote Vermeer-tentoonstelling die de komende maanden is te zien in het Rijksmuseum in Amsterdam.

We weten niets van deze vrouw, zoals we ook weinig weten van de schilder. Je kunt er je eigen verhaal van maken. Ik deed dat toen ik een jaar of vier was.

Een reproductie van het schilderij hing eind jaren zestig in ons huis in Den Haag, ergens boven de eettafel. Bij elke maaltijd was de blauwe vrouw nadrukkelijk onnadrukkelijk aanwezig.

Ze was mijn moeder, daar was ik van overtuigd. Zo kalm als ze daar stond. Met dat haar achter op haar hoofd geknot. In die kamerjas. Zwanger van mijn broertje. Aandachtig lezend. Geen twijfel mogelijk.

Ik vroeg me nooit af wie het schilderij had gemaakt. Het kwam niet in mijn hoofd op. Ik had geen flauw benul van het bestaan van welke schilder dan ook. Zo vanzelfsprekend als de aanwezigheid van mijn moeder was, zo vanzelfsprekend was dat schilderij.

De onherkenbare achtergrond bevreemdde me niet. Ook onze kamer was sober ingericht, in weinig opvallende kleuren. De blauwe kamerjas, een zeventiende eeuws nachtjakje, zag er ook vertrouwd uit. Net als de knot op het achterhoofd van de vrouw, die erg leek op de Grace Kellyrol die mijn moeder vaak droeg.

Na een verhuizing verdween de reproductie, wellicht niet meer dan een poster, van onze muur. Mijn moeder bleef bij me, dus ik miste de afbeelding niet echt.

Bij mijn eerste bezoek aan het Rijksmuseum, toen ik allang volwassen was, zag ik mijn moeder weer terug. In prachtig licht, in gedachten verzonken. Ze keek me niet aan, maar ze was er wel.

Mijn gedachten gingen onmiddellijk terug naar dat huis in Den Haag. En naar de jonge versie van mijn moeder, van wie ik alleen nog foto’s heb. Ze is niet meer bij me, maar gelukkig is er dat doek van Vermeer.