Marc Van Ranst (57) is sinds 1999 hoogleraar virologie aan de Katholieke Universiteit Leuven. Als viroloog is de kwaliteit van zijn onderzoek naar RNA-virussen onomstreden, maar dat alleen zou misschien niet voldoende zijn geweest voor een Leids eredoctoraat.

Respect in wetenschappelijke kringen heeft Van Ranst vooral gekregen vanwege zijn onvermoeibare rol als wetenschapscommunicator. In 2007 werd hij voorzitter van een wetenschappelijke adviescommissie die de Belgische overheid moest helpen bij het treffen van voorbereidingen voor een dreigende grieppandemie.

Sinds de uitbraak van de coronapandemie lichtte hij volgens zijn erepromotor, de Leidse hoogleraar Epidemiologie Frits Rosendaal, ’met onvermoeibare kracht’ op radio, televisie en op Twitter het publiek in over de gevaren van Covid-19.

Doodsbedreigingen

Dat heeft hem ook tot mikpunt gemaakt van ’mensen die zich tegen de coronamaatregelen keerden’, aldus Rosendaal. Die bedreigingen trekken diepe voren in de Leidse wetenschappelijke gemeenschap.

De afschuwelijke doodsbedreigingen aan het adres van LUMC-hoogleraar en RIVM-directeur Jaap van Dissel werden tijdens de dies-plechtigheid niet genoemd, maar Van Ranst refereerde in zijn dankwoord wel aan het lot van zijn Rotterdamse collega Marion Koopmans, die zich als ’opgejaagd wild’ niet vrij kan bewegen.

In een reactie noemde Van Ranst de grote wetenschapscommunicator Chriet Titulaer, die in de jaren ’60 en ’70 wetenschappelijke en technische ontwikkelingen heel eenvoudig en helder kon uitleggen.

,,Hij deed dat fantastisch, hij was een groot voorbeeld’’, zei Van Ranst. ,,Titulaer genoot alom groot respect. Hij werd niet bedreigd.’’ Sindsdien is het respect voor onderzoekers die wetenschap willen uitleggen voor een groot publiek, ’sterk geërodeerd’, meent Van Ranst. ,,Na zijn dood in 2017 werd hij ronduit belachelijk gemaakt.’’

De nominatie van Van Ranst werd in Leiden ondersteund door de Faculteit Geneeskunde, de Faculteit Sociale Wetenschappen en de Faculteit Bestuurskunde. Het eerbetoon bestaat uit een blauwe sjerp met het zegel van de universiteit, een blauwe fluwelen baret en een gekalligrafeerde bul.

Het Leidse eredoctoraat is Van Ransts derde: eerder kreeg hij vergelijkbaar eerbetoon van de Vrije Universiteit Amsterdam en de Radboud Universiteit Nijmegen.